Το κρασί Malvasia ήταν ήδη διάσημο από τον 12ο αιώνα. Σύμφωνα με ενδείξεις και ιστορικά στοιχεία προέρχεται από την καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς (Malvasia) στους πρόποδες του όρους Μαλεβός (Πάρνωνας) στη νότια Πελοπόννησο, υποδεικνύοντας μια γεωγραφική και ιστορική ονομασία προέλευσης.
«Κανένα άλλο κρασί δεν απόχτησε τόση φήμη κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση και κανένα όνομα κρασιού από τότε μέχρι σήμερα δεν έχει τόσο ενδιαφέρουσα ιστορία».
Σταυρούλα Κουράκου
Το 1214 ο μητροπολίτης Εφέσου Νικόλαος Μεσαρίτης αναφέρει ότι ο περίφημος για την ποιότητά του Μονεμβάσιος οίνος προσφερόταν σε μεγάλη αφθονία στο αυτοκρατορικό τραπέζι της λατινοκρατούμενης Κωνσταντινούπολης («…ὁ Μονεμβάσιος εἰς πλησμονὴν ἡμῖν ἐκιρνᾶτο…)
To 1278 σε Βενετικό έγγραφο γίνεται αναφορά σε πειρατεία πλοίου με φορτίο οίνου malvasia, ενώ το 1301 στο Χρυσόβουλο του Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου γίνεται αναφορά σε αμπελώνες στην ευρύτερη περιοχή Μονεμβασίας.
Το 1214 ο μητροπολίτης Εφέσου Νικόλαος Μεσαρίτης αναφέρει ότι ο περίφημος για την ποιότητά του Μονεμβάσιος οίνος προσφερόταν σε μεγάλη αφθονία στο αυτοκρατορικό τραπέζι της λατινοκρατούμενης Κωνσταντινούπολης («…ὁ Μονεμβάσιος εἰς πλησμονὴν ἡμῖν ἐκιρνᾶτο…)
To 1278 σε Βενετικό έγγραφο γίνεται αναφορά σε πειρατεία πλοίου με φορτίο οίνου malvasia, ενώ το 1301 στο Χρυσόβουλο του Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου γίνεται αναφορά σε αμπελώνες στην ευρύτερη περιοχή Μονεμβασίας.
Στα αμπέλια των πλαγιών του Πάρνωνα (Μαλεβός) καλλιεργούνταν τοπικές ποικίλες σταφυλιών, με πρωταγωνίστρια τη Μονεμβασιά, από τις οποίες παραγόταν γλυκός λιαστός οίνος, ο Μονεμβάσιος ή Μονεμβασιώτης ή Μονεμβασία. Λόγω της σημαντικής εμπορικής ανάπτυξης κατά τη βυζαντινή περίοδο, οι Μονεμβασιώτες εμπορεύονταν το κρασί της Μονεμβασίας, το οποίο οι Βενετοί και Γενουάτες έμποροι πωλούσαν με το όνομα “Malvasia”. Τον 14ο αιώνα εξαγόταν σε μεγάλες ποσότητες από τη Μονεμβασιά μέσω των νησιών της Πάρου/Κυκλάδων και της Κρήτης (Candia).
Το 1514 η διοίκηση της Βενετίας χορήγησε σε 20 καταστηματάρχες άδεια να ανοίξουν μαγαζιά στην πόλη για να πουλούν αποκλειστικά κρασί Malvasia. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα το κρασί Malvasia έγινε τόσο πανταχού παρόν μεταξύ των Βενετών εμπόρων που ονόμασαν τα οινοπωλεία τους “Malvasie”.
Σύμφωνα με τη Σταυρούλα Κουράκου, πρώην Πρόεδρο του OIV – Διεθνούς Οργανισμού Αμπέλου και Οίνου, «Η κυριαρχία του ελληνικού κρασιού Μονεμβασία-Μαλβαζία στις ξένες αγορές της Ανατολής και της Δύσης κράτησε πέντε ολόκληρους αιώνες: άρχισε να παράγεται πριν από τον 13ο αιώνα στη βυζαντινή Μονεμβασιά» και «..Κανένα άλλο κρασί δεν απόχτησε τόση φήμη κατά τον Μεσαίωνα αλλά και την Αναγέννηση και κανένα όνομα κρασιού από τότε μέχρι σήμερα δεν έχει τόσο ενδιαφέρουσα ιστορία…».
Οι Γάλλοι έμποροι το πουλούσαν ως “Malvoisie”, ενώ στην Αγγλία ήταν γνωστό ως “Mamsey”.
Η κατάληψη της Μονεμβασίας από τους Τούρκους είχε σαν συνέπεια να καταστραφούν οι αμπελώνες και να εκλείψει η παραγωγή εκεί.
Το ταξίδι του Μαλβαζία συνεχίστηκε στην Βενετοκρατούμενη Κρήτη μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνα. Για όσο κράτησε η κυριαρχία του, ταξίδεψε σε όλες τις αγορές της Ανατολής και της Δύσης.
Εξαγόταν σε όλα τα λιμάνια της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, φτάνοντας και στις πιο απαιτητικές αγορές της Ευρώπης.
Η κατάληψη της Μονεμβασίας από τους Τούρκους είχε σαν συνέπεια να καταστραφούν οι αμπελώνες και να εκλείψει η παραγωγή εκεί.
Το ταξίδι του Μαλβαζία συνεχίστηκε στην Βενετοκρατούμενη Κρήτη μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνα. Για όσο κράτησε η κυριαρχία του, ταξίδεψε σε όλες τις αγορές της Ανατολής και της Δύσης.
Εξαγόταν σε όλα τα λιμάνια της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, φτάνοντας και στις πιο απαιτητικές αγορές της Ευρώπης.
Η φήμη του Μαλβαζία οίνου αποτυπώνεται μέσα από πολλές αναφορές σημαντικών προσωπικοτήτων των γραμμάτων και της τέχνης.
Στο έργο «Ριχάρδος ο Τρίτος» (1595) του William Shakespeare ο Δούκας του Clarence δολοφονείται και πνίγεται «σε ένα βαρέλι Malvasia» (Malmsey butt). Ο Leonardo da Vinci είχε τον δικό του μικρό αμπελώνα με Μαλβαζία στο Μιλάνο, ο νομπελίστας συγγραφέας Thomas Mann φέρνει από το κελάρι δύο φιάλες μαλβαζία στο έργο του “Buddenbrooks”,
ο Μαρτίνος Λούθηρος αναφέρεται συχνά στον Μαλβαζία, όπως και ο Αλέξανδρος Δουμάς και ο Guy de Maupasant, ο Giuseppe Garibaldi καλλιεργούσε Μαλβαζία στην Carpera της Σαρδηνίας, ενώ ο συνθέτης Giuseppe Verdi ήταν πολύ καλός φίλος του Μαλβαζία οίνου.